Jak się robi interesy w Europie Środkowej

Dzisiaj drugi odcinek z naszego cyklu: Biznes i transakcje walutowe dla firm działających w Europie Środkowej a w nim nasza analiza, jak właściwie robi się interesy w Europie Środkowej.

Partner cyklu:

Interesy w Europie Środkowej chce robić każdy

Coraz więcej inwestorów interesują interesy w Europie Środkowej. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej są ciekawym obszarem inwestycji nie tylko dla firm z państw „starej unii”. Działaniem na całym obszarze CEE (ang. Central and Eastern Europe), jest zainteresowanych coraz więcej przedsiębiorstw z Polski, Węgier, Czech, Słowacji i Rumunii.

Wymienione kraje członkowskie Unii Europejskiej, odgrywają największą rolę w relacjach gospodarczych naszego regionu. Dlatego warto porównać warunki prowadzenia biznesu na terytorium Polski, Węgier, Czech, Słowacji i Rumunii.

Podstawowe informacje np. o podatkach oraz kosztach pracy mogą być pożyteczne np. dla firm, które planują rozwój w Europie Środkowej i Wschodniej.

Integracja europejska bardzo ułatwia inwestycje na obszarze CEE

Wszystkie wiodące gospodarki z obszaru Europy Środkowej i Wschodniej, należą już do Unii Europejskiej.

W 2007 roku do grona nowych państw członkowskich UE, dołączyła Rumunia i Bułgaria. W ten sposób utworzył się obszar swobodnej wymiany handlowej, który sięga od Bałtyku (Polska, Litwa, Łotwa i Estonia) aż do Morza Czarnego (Rumunia, Bułgaria).

Akcesja państw CEE do Unii Europejskiej zapewnia przedsiębiorcom korzyści związane ze swobodnym przepływem siły roboczej i kapitału oraz harmonizacją przepisów (dotyczących np. podatku VAT). Prócz tego, małe i średnie przedsiębiorstwa z UE mogą liczyć na bezpłatną pomoc w ramach sieci Enterprise Europe Network. Nie ma dwóch zdań, wszystko to ułatwia biznes, interesy w Europie Środkowej.

Kwestia Euro jako wspólnej waluty

Wszystkie kraje Unii Europejskiej z obszaru CEE, powinny (docelowo) przyjąć euro jako walutę narodową. Ze względu na kryzys Strefy Euro, taka perspektywa nieco się oddaliła.

Różnorodność walut nie stanowi jednak dużego problemu, gdyż istnieje wiele firm, które przez Internet świadczą usługi związane z wymianą środków i przelewami międzynarodowymi. Dobry przykład takiego przedsiębiorstwa to Akcenta, partner naszego cyklu, działająca na terenie Polski, Czech, Słowacji, Rumunii oraz Węgier.

Każdy z krajów CEE ma swoje atuty i słabe strony dla przedsiębiorcy

Pięć najważniejszych krajów z obszaru CEE można porównywać, stosując wiele kryteriów. Z punktu widzenia przedsiębiorcy, ważne są m.in. takie kwestie jak koszty pracy, wysokość
podatków i łatwość rejestracji spółki (patrz poniższa tabela).

Po zebraniu informacji z różnych źródeł okazuje się, że każdy porównywany kraj (Polska, Czechy, Rumunia, Słowacja i Węgry), ma swoje mocne i słabe strony.

W przypadku Polski, przedsiębiorcy mogą skarżyć się na:

• relatywnie wysoki poziom płacy minimalnej
• niską kwotę wolną od podatku PIT
• dość wysoką stawkę podatku od dywidend (19% z możliwością zwolnienia dla dywidend wypłacanych podmiotom w UE)

Plusem naszego kraju jest niewielki wkład pracodawcy w finansowanie ubezpieczeń społecznych pracownika (składki pokrywane przez pracodawcę stanowią 16% pensji brutto).

Znacznie więcej do wynagrodzenia „etatowca” muszą dokładać firmy działające na terenie Czech, Słowacji i Węgier. To zaskakujący wniosek, gdyż wielu krajowych przedsiębiorców skarży się na wysoki klin podatkowy. Wydaje się, że większą barierą jest np. stopień skomplikowania krajowego prawa podatkowego i duża rozbieżność w jego interpretacji przez fiskusa.

Sprawdźmy zatem jak w szczegółach robi się interesy w Europie Środkowej:

Interesy w Europie Środkowej – szczegóły

Jeżeli chodzi o inne kryteria porównywane w powyższej tabeli, to na uwagę zasługuje również:

• niski godzinowy koszt pracy w Rumunii (średnio: 4,6 euro, Polska – 8,4 euro, Czechy – 9,4 euro, Słowacja – 9,7 euro, Węgry – 7,3 euro)
• relatywnie wysoka stawka CIT na Słowacji (22%)
• korzystne zasady opodatkowania osób fizycznych na Słowacji (m.in. wysoki poziom „kwoty wolnej”)
• zerowe opodatkowanie dywidend wypłacanych za granicę na Słowacji i Węgrzech
• wysoka stawka podstawowa VAT-u na Węgrzech (27%)
• długi czas rejestracji spółki na Słowacji (10 dni według danych z 2014 r.)
• niska stawka podstawowa „słowackiego” podatku VAT (20%)
• wysoki koszt rejestracji spółki w Czechach (402 euro)
• najwyższy przeciętny koszt pracy na Słowacji

Zanim zaczniesz, sprawdź dokładnie warunki działalności

Warto nadmienić, że podane informacje mają bardzo ogólny charakter. Każdy przedsiębiorca, który chce rozpocząć działalność na terenie innego kraju CEE, powadzić interesy w Europie Środkowej powinien dokładnie zbadać kwestie prawne i podatkowe. Na uwagę zasługują m.in. takie aspekty jak:

• limity dochodu stosowane w przypadku progresywnego podatku CIT
• preferencyjne stawki podatku VAT (każdy kraj UE może stosować dwie takie stawki)
• dodatkowe pozwolenia, które są potrzebne do świadczenia konkretnych usług (np. przewozowych) i koszty związane z ich uzyskaniem
• zasady dotyczące opodatkowania dochodów u źródła
• przepisy lokalnego prawa pracy związane np. ze stosowaniem umów cywilnoprawnych i czasowych umów o pracę

Sprawdź też ogólny klimat dla biznesu

Warto również sprawdzić ogólny klimat do prowadzenia biznesu, czyli właśnie jak na co dzień robi się interesy w Europie Środkowej, na terenie danego kraju. W tym kontekście ciekawe są oceny, które państwa Europy Środkowej i Wschodniej uzyskały według najnowszego rankingu Doing Business (patrz poniższa tabela). Wśród pięciu analizowanych krajów, Polska uplasowała się najwyżej (25 pozycja na 189), ale nasz kraj uzyskał słabe wyniki w kategoriach związanych z zakładaniem firmy (85 lokata) oraz płaceniem podatków (58 lokata).

Polska podobnie jak cztery inne kraje CEE, uzyskała bardzo dobre oceny pod względem procedur i kosztów związanych z handlem międzynarodowym.

Wyniki rankingu Doing Business bez wątpienia mają ogólny charakter. Mimo tego, firma planująca inwestycję w innym kraju, powinna się zapoznać z wynikami badań Banku Światowego. Przykładowo polski przedsiębiorca inwestujący w Czechach, musi wziąć pod uwagę trudności dotyczące uzyskiwania pozwoleń budowlanych (patrz poniższa tabela). Warto również wiedzieć, że w ocenie Banku Światowego czeski system podatkowy jest bardzo skomplikowany (122 pozycja rankingowa). Najlepiej pod tym względem wypadła Rumunia (55 lokata). Wszystkim analizowanym krajom CEE, z pewnością bardzo wiele brakuje do liderów rankingu Doing Business (np. Danii, Nowej Zelandii oraz Singapuru).