Newsletter

waluta dolar

Waluta dolar amerykański (us dollar, $, USD)

Waluta dolar USD jest bohaterem  drugiej części naszego nowego cyklu. Dokładnie opiszemy pieniądz, którą rozpoznaje praktycznie każdy Polak.

waluta dolarPartnerem cyklu jest InternetowyKantor.pl.

Waluta dolar to jest (było?) to!

Jeszcze 30 lat – 40 lat temu, posiadanie dolarów było powodem do zazdrości sąsiadów, a amerykańska waluta miała ogromną siłę nabywczą na krajowym rynku.

Obecnie za 3500 USD nie można już kupić kawalerki w Warszawie, a strumień pieniędzy przesyłanych przez emigrantów „zza oceanu” wyraźnie się zmniejszył. Tym niemniej, dolar amerykański nadal pozostaje bardzo istotną walutą dla Polaków.

W przypadku kontaktów handlowych oraz transferów zza granicy, obecnie ważniejsze jest euro. Trzeba jednak pamiętać, że kurs dolara w stosunku do złotego rzutuje na ceny bardzo wielu towarów oraz surowców (np. elektroniki użytkowej oraz ropy naftowej).

Spore znaczenie ma też wielkość „dolarowego” zadłużenia Polski. W związku z powyższym, warto poznać przynajmniej podstawowe informacje na temat amerykańskiej waluty.

 

Symbol oraz podział waluty USD

Zgodnie z powszechnym standardem ISO 4217, waluta Stanów Zjednoczonych jest oznaczana jako „USD”.

Kiedy mówimy o dolarze, czasem warto doprecyzować, że chodzi o walutę USA. Na rynku walutowym stosunkowo popularny jest też dolar australijski (AUD), dolar kanadyjski (CAD) i dolar nowozelandzki (NZD).

Graficzny symbol dolara amerykańskiego ($), można spotkać w praktycznie każdym zakątku naszego globu. Dokładnie nie wiemy, jak powstał wspomniany symbol. Najprawdopodobniej jego etymologia wiąże się z popularnością dolarów hiszpańskich (ang. spanish dollars), które powszechnie były używane w Nowym Świecie od XVI wieku do XIX wieku.

Waluta dolar – podział

Jak powszechnie wiadomo, jeden dolar amerykański dzieli się na 100 centów. Nazwa monety zdawkowej (od łacińskiego centum – sto), bardzo dobrze odzwierciedla ten podział. W trakcie swojej bogatej historii, dolar amerykański był emitowany przy pomocy różnych nośników (monet i banknotów). Obecnie produkowane są monety, które noszą następujące potoczne nazwy:

1 cent z prezydentem Lincolnem – penny

5 centów z prezydentem Jeffersonem – nickel

10 centów z prezydentem Rooseveltem – dime

25 centów z prezydentem Waszyngtonem – quarter

50 centów z prezydentem Kennedym – half

Banknoty dolarowe

Jeżeli chodzi o banknoty z USA, to bezsprzecznie najlepiej rozpoznawalny jest jeden dolar, który nosi na sobie podobiznę prezydenta Waszyngtona (patrz poniższa grafika).

Oprócz jednodolarówki, obecnie produkuje się następujące banknoty:

2 dolary z prezydentem Jeffersonem

5 dolarów z prezydentem Lincolnem

10 dolarów z sekretarzem stanu Hamiltonem

20 dolarów z prezydentem Jacksonem

50 dolarów z prezydentem Grantem

100 dolarów z ojcem założycielem Stanów Zjednoczonych, Franklinem

waluta dolar

Waluta dolar nie jedno ma imię;)

Charakterystyczną cechą dolara, jest mnogość używanych nazw tej waluty.

Oficjalna nazwa (ang. dollar) pochodzi od szesnastowiecznego talara, który w języku angielskim został nazwany „dollarem”. W codziennej angielszczyźnie można napotkać wiele potocznych określeń, które dotyczą waluty USA (przykłady: „buck”, „green”, „greenback”, „greenmail”).

Historia dolara amerykańskiego

Historia dolara amerykańskiego, nierozerwalnie wiąże się z początkiem Stanów Zjednoczonych.

Wcześniej na obszarze kolonii brytyjskich z Ameryki Północnej, używano bardzo różnych jednostek monetarnych. Najpopularniejszą z nich był hiszpański dolar. Co ciekawe, ta srebrna moneta z okresu kolonialnego, pozostała legalnym środkiem płatniczym w USA aż do 1857 roku.

Kontynentale

Historia amerykańskiego dolara rozpoczęła się, gdy władze nowo utworzonego państwa wyemitowały papierowe pieniądze (tzw. kontynentale) potrzebne do sfinansowania kosztów wojny z Brytyjczykami. Wspomniane kontynentale szybko stały się bezwartościowymi skrawkami papieru, których żołnierze używali do wypychania butów.

W związku z powyższym, władze rodzącego się państwa zadecydowały o konieczności utworzenia nowej waluty (dolara), która będzie miała realne pokrycie w kruszcu. Dolar amerykański formalnie narodził się w 1785 roku, a siedem lat później zyskał miano podstawowej waluty USA (mimo akceptowalności wspomnianych dolarów hiszpańskich).

Przez całą pierwszą połowę XIX wieku, było widoczne uszczuplanie wartości kruszcowej monety. W wybijanych dolarach złoto ustępowało miejsca srebru. Ostatecznie w latach wojny secesyjnej, po raz pierwszy zostały wyemitowane papierowe dolary.

Waluta dolar – ewolucja w kierunku papieru

System bimetalizmu (waluty srebrno – złotej), utrzymał się do 1900 r. Wtedy na wskutek spadku wartości srebra (wynikającego z odkrycia nowych złóż), został wprowadzony system waluty mającej pokrycie tylko w złocie. Zgodnie z zasadą, która po modyfikacjach przetrwała do 1971 roku, dolar miał być wymienialny na 1,5 grama złota.

Warto wspomnieć, że zasada wymienialności na złoto została przejściowo zawieszona podczas pierwszej wojny światowej, a począwszy od 1933 r. wymienialność dotyczyła tylko handlu zagranicznego.

W 1971 roku, inflacja związana z kryzysem naftowym i groźba załamania budżetu obciążonego wydatkami na wojnę w Wietnamie, zmusiła prezydenta Nixona do całkowitego zlikwidowania systemu waluty złotej. Taka decyzja oznaczała rozpad powojennego systemu walutowego z Bretton Woods. Wspomniany system stabilizowania kursów walut opierał się wartości dolara amerykańskiego. Tak więc system z Bretton Woods posiadał jeszcze pewną więź z kruszcem.

Epokowa decyzja Nixona skutkowała ukształtowaniem się obecnego systemu walutowego, który w przypadku państw wysokorozwiniętych jest oparty na swobodnej wymianie i płynnych kursach.

Dolar podobnie jak inne współczesne waluty, ma charakter tzw. pieniądza fidurcjarnego i nie posiada pokrycia w kruszcu. Ubocznym efektem tej zmiany, połączonej z inflacją, jest spadek realnej wartości 1 USD. Obecnie jeden dolar ma mniej więcej taką samą siłę nabywczą dla mieszkańców USA, jak 4 centy w 1900 r…

Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania USD

W przypadku Stanów Zjednoczonych, podmiotem prowadzącym politykę monetarną jest System Rezerwy Federalnej (potocznie: FED albo Rezerwa Federalna).

FED podobnie jak europejskie banki centralne, posiada również uprawnienia związane z kontrolą wydruku pieniądza oraz nadzorem nad kredytodawcami. Od początku swojego istnienia (1913 r.), Rezerwa Federalna ma cechy podmiotu publiczno – prywatnego. Warto wiedzieć, że udziałowcami FED-u automatycznie stają się wszystkie banki zarejestrowane na terenie USA. Wspomniani udziałowcy mogą liczyć na niewielką część zysków wypracowanych przez FED.

Ze względu na bezpieczeństwo państwa, decyzje w sprawie polityki monetarnej podejmują urzędnicy państwowi (członkowie Rady Gubernatorów). Przedstawiciele banków – udziałowców, pełnią natomiast rolę doradczą.

Rezerwa Federalna przez cały czas nadzoruje podaż pieniądza na rynku i stara się prowadzić właściwą politykę monetarną (m.in. poprzez system zmiennych stóp procentowych).

Waluta dolar – zalała świat

Ze względu na znaczenie międzynarodowe USD oraz wielkość amerykańskiej gospodarki, podaż dolarów jest ogromna.

Według danych FED-u z września 2016 roku, wartość agregatu pieniężnego M1 dla dolara amerykańskiego wynosi 3,27 bln USD. Do tej kwoty wliczane są m.in. pieniądze w obiegu oraz najbardziej płynne depozyty.

Najszerszy agregat pieniężny dolara (M2) obejmuje m.in. gotówkę, fundusze rynku pieniężnego oraz depozyty. Wspomniany agregat we wrześniu 2016 r. miał wartość 13 bln USD.

Wartość najszerszego agregatu pieniężnego dla złotego i euro wynosi odpowiednio 0,31 bln USD i 12,6 bln USD (dane z września 2016 r.). Trzeba jednak pamiętać, że USA obliczają najszerszy agregat pieniężny w nieco inny sposób, niż Polska i kraje Strefy Euro.

Wbrew pozorom, obszar zastosowania dolara jako krajowej waluty nie ogranicza się tylko do Stanów Zjednoczonych.

Banknoty z amerykańskimi mężami stanu są środkiem płatniczym również na terenie wielu rozwijających się państw oraz terytoriów (przykłady: Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Ekwador, Timor Wschodni, Panama, Salwador oraz Palau).

Oprócz tzw. dolaryzacji,  powszechną praktyką jest także ustalanie kursów narodowych walut w relacji do USD albo koszyka walutowego, w którym dolar odgrywa najważniejszą rolę. Taką politykę kursową prowadzi między innymi Wenezuela.

Międzynarodowe znaczenie dolara zwiększa również udział tej waluty w rezerwach poszczególnych państw. Zgodnie z danymi Międzynarodowego Funduszu Walutowego, pod koniec II kw. 2016 r. w dolarze amerykańskim było denominowanych 63,39% wszystkich oficjalnych światowych rezerw. Porównywalny udział euro utrzymuje się na trzykrotnie niższym poziomie. Pozostałe waluty (np. JPY i GBP) stanowią mniej niż 5% światowych rezerw.

Polityka monetarna Fed-u

Rezerwa Federalna podobnie jak Europejski Bank Centralny obecnie stosuje politykę ekstremalnie niskich stóp procentowych i decyduje się na niestandardowe sposoby stymulowania gospodarki (m.in. luzowanie ilościowe).

Rezultaty „wpompowywania” ogromnych ilości dolarów w rynek kapitałowy raczej nie są takie, jak oczekiwałaby Rada Gubernatorów FED-u. Bardzo kontrowersyjnym aspektem luzowania ilościowego jest fakt, że bank centralny skupuje od instytucji finansowych papiery wartościowe, które można określić mianem toksycznych (np. ze względu na brak odpowiedniego zabezpieczenia lub kłopoty finansowe dłużnika).

Ryzyka dla złotego

Główna stopa procentowa FED-u (0,50%), mimo podwyżki z grudnia 2015 r. (o 0,25 punktu procentowego) nadal pozostaje na bardzo niskim poziomie. Jej podniesienie już od dłuższego czasu pozostaje w sferze spekulacji. Wspomniana decyzja oczywiście umocniłaby amerykańską walutę i spowodowała odpływ kapitału z takich gospodarek jak np. kraje Europy Środkowej.

Wzrost notowań dolara, z kolei byłby impulsem inflacyjnym dla Polski (np. poprzez wyższe ceny benzyny). Ten przykład pokazuje, że decyzje FED-u mają realne przełożenie nawet na państwa, które nie utrzymują bliskich kontaktów handlowych ze Stanami Zjednoczonymi.

 

Specyfika i znaczenie dolara na rynku FOREX

Pomimo gospodarczych kłopotów USA, dolar amerykański wciąż pozostaje najważniejszą walutą na rynku FOREX.

Potwierdzają to dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (patrz poniższe zestawienie).

Według najnowszych statystyk z 2016 roku, aż 88% transakcji na międzynarodowym rynku walutowym dotyczyło USD.

Waluta dolar – skąd siła

Amerykańska waluta w przeciwieństwie do euro, od 2010 r. do 2016 r. zwiększyła swoje znaczenie. Atutem USD wciąż jest brak realnej konkurencji i ogromne znaczenie USA w wymianie międzynarodowej. W dalekiej przyszłości, pozycji dolara amerykańskiego może zagrozić np. intensywnie rosnący w siłę juan renminbi (patrz poniższa tabela). Na razie inwestorów zniechęca jednak polityka kursowa chińskich władz.

Warto wiedzieć, że dolar amerykański wraz z euro tworzy najważniejszą i najbardziej płynną parę walutową na rynku FOREX (tzw. eurodolara). Udział eurodolara w międzynarodowych obrotach walutowych wynosi około 23% (dane z 2016 r.).

waluta dolar

Notowania dolara i jego zmienność

Notowania złotego w stosunku do dolara są bardzo ważne, ponieważ około 15% długu zagranicznego Skarbu Państwa jest denominowane właśnie w amerykańskiej walucie (analogiczny udział euro w sierpniu 2016 r. wyniósł 73,6%).

Spore znaczenie ma również wpływ mocnego USD na ceny dóbr importowanych do Polski (np. elektroniki użytkowej i surowców).

Dane ze strony www.ratesfx.com wskazują, że przez ostatnie 3 lata dolar amerykański cechował się znacznie wyższą zmiennością w stosunku do złotego niż euro. Ten fakt można wytłumaczyć m.in. powiązaniami gospodarczymi Polski ze Strefą Euro. Więzi handlowe z USA nie są tak mocne. Do Stanów Zjednoczonych trafia tylko 2,2% polskiego eksportu. Analogiczny wynik dla samych Niemiec to 26,3% (dane z 2014 r.).

Na uwagę zasługuje jeszcze jedna kwestia. Dolar USA okazał się o wiele stabilniejszy w stosunku do złotego, niż funt brytyjski oraz japoński jen (patrz poniższa tabela). Sytuacja oczywiście może zmienić się na wskutek wyniku ostatnich wyborów w USA.

waluta dolar

Waluta dolar – ciekawostki

Na koniec warto przedstawić kilka ciekawych faktów o najpopularniejszej walucie świata (patrz poniżej).

  • Pierwszy dolar amerykański z 1794 roku (tzw. Flowing Hair dollar), na awersie przedstawiał personifikację wolności, był wykonany głównie ze srebra (90%) i ważył prawie 30 gramów. Wartość tej monety dokładnie odpowiadała dolarom hiszpańskim, które powszechnie występowały w obiegu.
  • W 2013 roku, jeden z pierwszych dolarów (rocznik 1794), osiągnął najwyższą cenę, jaką kiedykolwiek zapłacono za monetę kolekcjonerską (10,02 mln USD).
  • Do tej pory, uznawane są wszystkie legalne dolary, które zostały wyprodukowane po 1861 roku. Oczywiście zdecydowana większość starych monet i banknotów służy już tylko do celów kolekcjonerskich.
  • Najbardziej wytrzymałe są banknoty studolarowe. Według założeń producenta, studolarówki mają przeciętnie wytrzymać 89 miesięcy. Analogiczny czas „życia” jednodolarówki to 42 miesiące.

InternetowyKantor.pl załóż darmowe konto już dziś! – możesz wymienić nawet 1500 Dolarów USD bez spreadu;)

follow us in feedly