Firma na Węgrzech może nie być pierwszym skojarzeniem dla ekspansji międzynarodowej, ale sprawdzimy, czy w tym kierunku nie kryje się większy potencjał. Napiszemy, jak zakłada się i prowadzi biznes w warunkach węgierskich.

Firma na Węgrzech – czy warto rozważyć?

W czasach PRL-u, Węgry były postrzegane przez Polaków jako kraj ze znacznie wyższym poziomem życia.

Węgierski wariant gospodarki socjalistycznej (tzw. gulaszowy komunizm lub kadaryzm), faktycznie cechował się większą efektywnością niż system stosowany w Polsce.

Prawie 30 lat po rozpadzie RWPG oraz Układu Warszawskiego, Węgry nie są już oceniane przez Polaków jako zamożniejszy kraj. W wielu gospodarczych porównaniach to Polska wypada lepiej.

Mimo tego, państwo położone nad Balatonem może być ciekawym kierunkiem dla polskich przedsiębiorców. Będą oni mieli do czynienia z podobnymi warunkami gospodarczymi (np. poziomem płac), jak w Polsce.

Trudno ukryć, że w latach gospodarczego kryzysu, Węgry nie były szczególnie interesującym kierunkiem. Obecnie gospodarcza kondycja tego kraju jest już znacznie lepsza.

Warto również pamiętać o ciekawych rozwiązaniach podatkowych, które niedawno wprowadził rząd Orbana (przykład: CIT wynoszący 9%).

Niskie podatki PIT oraz CIT oczywiście nie są jedynym czynnikiem, który może przesądzić o założeniu firmy „u Bratanków”. Dlatego w kolejnym poradniku z naszego cyklu prezentujemy aspekty, które mogą być ważne dla polskich biznesmenów próbujących szczęścia na Węgrzech.

Wcześniej w podobny sposób omówiliśmy warunki prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Słowacji, Czech, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii.

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym

Przez ostatnie 25 lat Polska rozwijała się znacznie szybciej niż Węgry

Porównując obecną sytuację gospodarczą Polski i Węgier oraz poziom życia miejscowej ludności warto pamiętać, że te dwa kraje posiadały różną pozycję wyjściową.

Według danych Banku Światowego z 1991 roku, ówczesny produkt krajowy brutto w przeliczeniu na jednego Polaka wynosił 5912 USD (po uwzględnieniu parytetu siły nabywczej).

Analogiczny wynik dla Węgier oscylował na poziomie 8300 USD.

Obecnie to Polska cechuje się nieco wyższym poziomem PKB per capita. Nasz kraj odrobił dystans w stosunku do Węgier dzięki szybszemu wzrostowi gospodarczego (patrz poniższy wykres). Przewaga Polski była szczególnie widoczna w pierwszej połowie lat 90 – tych oraz w latach 2006 – 2011.

Warto zwrócić uwagę, że Węgry bardzo mocno odczuły eskalację światowego kryzysu gospodarczego. Problemy ekonomiczne „Bratanków” wynikały przede wszystkim z nieodpowiedzialnej polityki fiskalnej, jaką od połowy lat 90  – tych prowadziły kolejne rządy (w tym również rząd Orbana z lat 1998 – 2002).

ZWRÓĆ UWAGĘ: Na początku lat 90 – tych produkt krajowy brutto przypadający na jednego Węgra był o 40% większy od analogicznego wyniku z Polski. Obecnie ten wskaźnik dla Polski i Węgier oscyluje na bardzo zbliżonym poziomie.   

Mimo mniejszego bezrobocia koszty pracy na Węgrzech nadal są niższe

Informacje przedstawione w poniższej tabeli potwierdzają, że pod względem poziomu PKB per capita, Polska i Węgry w 2015 r. uzyskały bardzo podobne wyniki (odpowiednio 26 862 USD oraz 26 458 USD po uwzględnieniu parytetu siły nabywczej).

W 2016 r. różnica między analizowanymi krajami nadal pozostawała niewielka, ze względu na zbliżone tempo wzrostu gospodarczego (Polska – 2,8%, Węgry – 2,0%).

ZWRÓĆ UWAGĘ: W 2015 roku wysokość PKB per capita dla Polski i Węgier różniła się tylko o niecałe 2% (dane Banku Światowego skorygowane o parytet siły nabywczej).

Na uwagę zasługuje również podobny poziom stopy bezrobocia rejestrowanego w grudniu 2016 r. (Polska – 5,5%, Węgry – 4,3%). Węgierscy pracodawcy mają coraz większe problemy ze znalezieniem pracowników i w przeciwieństwie do Polski nie mogą liczyć na ukraińskich imigrantów. Mimo tych uwarunkowań, średni godzinowy koszt pracy na Węgrzech w 2015 r. (7,5 euro) wciąż był nieco niższy od wyniku dotyczącego Polski (8,6 euro).

Firma na Węgrzech – niższe składki za pracowników

Jeszcze do niedawna sporym atutem Polski (w porównaniu z Węgrami), był znacznie niższy udział składek płaconych przez pracodawcę w pensji pracownika etatowego (Polska – 16,26% w 2016 roku, Węgry – 27,00%). Kiedy jednak przeanalizujemy najnowsze informacje z Węgier okaże się, że od stycznia 2017 r. ten wskaźnik obciążenia dla węgierskich pracodawców zmalał do 22,00%.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Od początku 2017 r. znacząco spadło obciążenie węgierskich pracodawców, które jest związane ze składkami na ubezpieczenia społeczne.

Dziewięcioprocentowa stawka węgierskiego CIT-u kusi również Polaków

Przykłady ciekawych zmian można znaleźć również w węgierskim systemie podatkowym (patrz powyższa tabela).

Firma na Węgrzech – podatki

Przedsiębiorców może zainteresować m.in. liniowa stawka podatku PIT, która na Węgrzech obowiązuje już od kilku lat.

Na początku 2016 roku dokonano obniżki jedynej stawki PIT-u z 16% do 15%. W minionym oraz bieżącym roku, nie zmieniła się natomiast zasada zgodnie, z którą węgierska kwota wolna od podatku wynosi zero forintów.

Węgry pozostają jednym z nielicznych krajów, w których nie występuje powszechna kwota wyłączona z opodatkowania.

Trzeba jednak podkreślić, że osoby fizyczne opodatkowane na Węgrzech, mają do dyspozycji szeroką gamę ulg oraz odliczeń. Przykładem może być ulga dla rodziców. Węgierskie rodziny w 2017 r. mogą pomniejszyć swoją podstawę opodatkowania o następującą kwotę:

1. 66 670 forintów miesięcznie (ok. 933 zł) – przy wychowywaniu jednego dziecka
2. 100 000 forintów miesięcznie (ok. 1400 zł) – w przypadku wychowywania dwójki dzieci
3. 220 000 forintów miesięcznie (ok. 3080 zł) – przy wychowywaniu trójki dzieci

W 2018 r. oraz 2019 r. powyższa ulga dla rodziców wychowujących dwoje dzieci, wyniesie odpowiednio 116 670 HUF/m-c i 133 330 HUF/m-c.

Na uwagę zasługują również preferencje podatkowe dla młodych małżeństw. Jeżeli przynajmniej jedna z osób po raz pierwszy wstąpiła w związek małżeński, to węgierski fiskus pozwala na pomniejszenie podstawy opodatkowania rodziny o 400 020 forintów/rok (ok. 5600 zł rocznie). Z takiej ulgi można korzystać przez dwa kolejne lata.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Podatek liniowy dla osób fizycznych (PIT), obowiązuje na Węgrzech od 2011 r. W styczniu 2016 r. stawka tego podatku została obniżona z 16% do 15%. 

CIT

Polskich przedsiębiorców może zainteresować również stawka węgierskiego podatku CIT, która od początku 2017 r. wynosi jedynie 9%. Zbliżony podatek od zysku spółek, występuje jedynie w Hongkongu.

Warto zwrócić uwagę, że jednolita i bardzo niska stawka węgierskiego CIT-u zastąpiła bardziej skomplikowane rozwiązania. Jeszcze w 2016 r. na Węgrzech mieliśmy do czynienia z trzema stawkami podatku od zysków osób prawnych:

• 16% – stawka liniowa dla małych przedsiębiorstw spełniających odpowiednie wymogi (zatrudnienie co najwyżej 25 pracowników i przychód oraz suma bilansowa nieprzekraczająca 500 mln HUF)
• 10% – standardowa stawka dla zysku nieprzekraczającego 500 mln HUF rocznie
• 19% – standardowa stawka dla zysku przekraczającego 500 mln HUF rocznie

Już przed tegorocznymi zmianami podatek CIT na Węgrzech był relatywnie niski. Wprowadzenie jednolitej i bardzo niskiej stawki sprawiło, że zagraniczni inwestorzy bardziej zainteresowali się węgierskim rynkiem.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Od 1 stycznia 2017 r. na Węgrzech obowiązuje tylko jedna stawka podatku od zysków osób prawnych (9%). To najniższa stawka CIT w całej Unii Europejskiej.

Trzeba nadmienić, że w skali Unii Europejskiej Węgry są krajem podatkowych ekstremów.

Państwo położone nad Balatonem, oprócz najniższego CIT-u stosuje również najwyższą podstawową stawkę VAT-u (27%). Wspomniany podatek ma jeszcze większy wpływ na dochody podatkowe państwa, niż w przypadku Polski. Oprócz stawki podstawowej (27%), obowiązują dwie stawki preferencyjne (5% oraz 18%). Węgierscy przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, gdy wartość ich rocznej sprzedaży nie przekracza 6 mln HUF (ok. 84 000 zł). Warto przypomnieć, że analogiczny limit dla Polski wynosi obecnie 200 000 zł.

ZWRÓĆ UWAGĘ: W stosunku do Polski, Węgry cechują się znacznie wyższą stawką podstawową VAT-u (27%), a także o wiele niższym limitem zwolnienia podmiotowego z VAT (ok. 84 000 zł/rok).

Przedsiębiorca za węgierskiego pracownika zapłaci tylko jedną składkę

Informacja na temat obniżki obciążeń związanych ze składkami społecznymi na Węgrzech, została podana już wcześniej. Warto jednak przypomnieć, że od 1 stycznia 2017 r. obniżono jednolitą składkę, którą węgierscy pracodawcy muszą płacić za pracownika (obniżka z 27% do 22% pensji brutto). Zastosowanie jednej składki płaconej przez pracodawcę, z pewnością upraszcza rozliczenia. Trzeba jednak pamiętać, że węgierski przedsiębiorca (podobnie jak polski), przekazuje również składki opłacane formalnie przez pracownika. W 2017 r. wysokość wspomnianych składek to:

• 10,00% podstawy (wynagrodzenia brutto) – składka emerytalna pracownika
• 7,00% podstawy – składka zdrowotna
• 1,50% – składka na węgierski odpowiednik Funduszu Pracy

Mniejsza liczba składek finansowanych przez pracownika to zaleta w stosunku do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Węgierski przedsiębiorca formalnie finansuje tylko jedną składkę za swojego pracownika (22% pensji brutto od 2017 r.) i nie musi rozbijać płatności na rożne składniki (np. składkę emerytalną lub rentową).

Firma na Węgrzech – prostsze ubezpieczenia społeczne

Węgierski system ubezpieczeń społecznych jest stosunkowo prosty również dla przedsiębiorców. Problem polega jednak na wysokości obciążeń. Osoby samozatrudnione niestety muszą samodzielnie pokryć wszystkie składki, które w warunkach etatu opłaca przedsiębiorca oraz pracownik (patrz powyżej).

To oznacza łączne obciążenie składkami społecznymi na poziomie 40,50% dochodu. Co gorsza, na Węgrzech nie występuje maksymalny limit kwoty, od której są płacone składki społeczne. To oznacza, że pracownicy i przedsiębiorcy posiadający wysokie dochody, zapłacą składki od całej zarobionej sumy. Pewnym pocieszeniem jest to, że w 2018 r. jednolita składka społeczna płacona przez węgierskich pracodawców spadnie do 20%. Ta zmiana wpłynie również na obciążenia dotyczące osób samozatrudnionych. W dłuższej perspektywie, przewidywany jest spory spadek jednolitej stawki dla pracodawców. Wspomniana stawka w 2022 r. ma wynosić już tylko 14,00% podstawy.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Na Węgrzech osoba samozatrudniona musi samodzielnie pokryć wszystkie składki, które płaci pracodawca oraz pracownik etatowy. Nie istnieje limit wysokości dochodów obciążonych składkami społecznymi.

Warto sprawdzić, na co może liczyć osoba opłacająca składki społeczne i zdrowotne na Węgrzech. Trudno ukryć, że tamtejszy system państwowej opieki zdrowotnej jest bardzo daleki od ideału i nie można porównywać go nawet z czeskim odpowiednikiem. Tym niemniej, Węgry w rankingach dotyczących jakości opieki medycznej często lokują się znacznie wyżej niż Polska. Przykładem może być ranking Euro Health Consumer Index 2015. W tym zestawieniu dotyczącym 35 państw Starego Kontynentu, Polska zajęła przedostatnią pozycję (przed Czarnogóra i za Albanią). Węgry z kolei uplasowały się na 27 miejscu.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Węgry podobnie jak Polska, doświadczają problemów z zapewnieniem obywatelom odpowiedniej opieki medycznej. Służba zdrowia znacznie lepiej funkcjonuje w Czechach (zobacz ranking Euro Health Consumer Index 2015).

Jeżeli chodzi o prognozy dla węgierskich emerytów, to nie są one szczególnie dobre. Węgry już teraz cechują się niską stopą zastąpienia brutto (tzn. średnią relacją pierwszej emerytury do ostatniej pensji brutto). W 2013 r. wspomniany wskaźnik wynosił 33% (wynik dla Polski – 53%). Różnica polega na tym, że w 2050 r. prognozowany poziom tego wskaźnika na Węgrzech wyniesie 30%. Analogiczna projekcja dla Polski, wskazuje na znacznie wyższy spadek stopy zastąpienia brutto (do 31% w 2050 r.). Warto wspomnieć, że prognozy Komisji Europejskiej dotyczące naszego kraju, nie uwzględniają obniżki wieku emerytalnego, która zacznie obowiązywać w październiku 2017 r.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Węgry już teraz cechują się niską stopą zastąpienia brutto dla emerytur (ok. 30%), która nie powinna znacząco spaść do 2050 r. „Polska” stopa zastąpienia brutto, w ciągu kolejnych 30 lat spadnie do poziomu obecnie notowanego na Węgrzech. 

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym

Węgry nadal mają wiele do zrobienia w kwestii działania administracji …

Kolejną ciekawą kwestią są wyniki uzyskiwane przez Węgry w różnych rankingach dotyczących łatwości prowadzenia biznesu oraz systemu podatkowego. W tym kontekście, warto odwołać się do rankingu Paying Taxes 2017, który jest przygotowywany przez firmę PwC oraz Bank Światowy. Wspomniany ranking wskazuje, że przeciętny polski przedsiębiorca w ciągu roku musi poświęcić 271 godzin na spełnienie wymogów fiskusa. Węgry uzyskały jeszcze gorszy wynik (277 godzin/rok). Wśród krajów UE oraz EFTA, pod względem skomplikowania systemu podatkowego gorzej prezentuje się tylko Bułgaria (wynik: 453 godziny w 2017 r.).

Wyniki bardzo popularnego rankingu Doing Business, który jest przygotowywany przez Bank Światowy potwierdzają, że system podatkowy nie jest mocną stroną obydwu porównywanych krajów (patrz poniższa tabela). Warto jednak zwrócić uwagę, że w najnowszej edycji badania sprawdzającego warunki prowadzenia biznesu, Polska ogólnie zajęła 24 miejsce (na 190 klasyfikowanych krajów). Węgry z kolei uplasowały się na 41 pozycji (najgorszej wśród państw Grupy Wyszehradzkiej). Wyniki analizy Banku Światowego wskazują, że „u Bratanków” (oprócz systemu podatkowego) szczególnie szwankują kwestie związane z uzyskiwaniem pozwoleń budowlanych i podłączeniem prądu, ochroną mniejszościowych udziałowców i ogłaszaniem upadłości.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Przedsiębiorca rozpoczynający działalność na Węgrzech, musi się przygotować na skomplikowany system podatkowy i niską jakość działania administracji publicznej

Przedsiębiorca na Węgrzech ma do wyboru tylko cztery rodzaje spółek

Biznesmenów z Polski może interesować również kwestia dotycząca prawnych form działalności na Węgrzech. Ze względu na przynależność wspomnianego kraju do UE, ogólne ramy działalności gospodarczej nie różnią się znacząco od zasad obowiązujących na terenie Polski. Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą na Węgrzech, oprócz jednoosobowego biznesu (węg. egyéni vállalkozó), ma do wyboru następujące rodzaje spółek:

• spółkę cywilną (Kkt. – Közkereseti Társaság)
• spółkę komandytową (Bt. – Betéti Társaság)
• spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Kft. – Korlátolt Felelősségű Társaság)
• spółkę akcyjną notowaną na giełdzie (Nyrt. – Nyilvánosan működő részvénytársaság) albo nienotowaną na giełdzie (Zrt. – Zártkörűen működő részvénytársaság)

Z punktu widzenia krajowych przedsiębiorców, najbardziej interesująca wydaje się jednoosobowa działalność gospodarcza albo węgierska spółka z o.o. Taka spółka jest możliwa do założenia przez udziałowców posiadających kapitał na poziomie 3 mln forintów (ok. 42 000 zł).

Jak widać, na Węgrzech oraz w Polsce wymogi kapitałowe dotyczące spółek z ograniczoną odpowiedzialnością są dość różne. Różnica będzie związana także z wysokością kosztów założenia spółki z o.o. (100 000 forintów – ok. 1400 zł).

Zaletą węgierskiego systemu, jest możliwość sfinalizowania niektórych formalności rejestracyjnych przez Internet. Cała procedura zakładania spółki na Węgrzech, zwykle trwa 2 – 3 dni (po uwzględnieniu czasu potrzebnego na wpis do rejestru handlowego – cegbirósag).

Jednoosobowa firma na Węgrzech

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, cały proces zakładania firmy można sfinalizować w ciągu jednego dnia, a urzędy nie pobierają żadnych opłat rejestracyjnych. Sytuacja dotycząca kosztów i czasu poświęconego na formalności, będzie mniej korzystna w przypadku zawodów i rodzajów działalności gospodarczej, które na Węgrzech wymagają dodatkowych zezwoleń.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Na Węgrzech osoba zakładająca spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Kft.), musi posiadać o wiele większy kapitał niż w Polsce (ok. 42 000 zł).

Warto również wiedzieć, że polskie przedsiębiorstwo może otworzyć na Węgrzech swoją filię lub przedstawicielstwo handlowe. Więcej informacji na temat działania takich podmiotów, mogą udzielić pośrednicy pomagający w prowadzeniu działalności gospodarczej na węgierskim rynku. Osoby dokładnie znające lokalne przepisy, dostarczą również informacji na temat kwestii, które nie zostały poruszone w naszym ogólnym poradniku.

Sprawdź pozostałe artykuły z cyklu Firma w …:

1. Czy warto założyć firmę w Norwegii?

2. Firma w Irlandii – czy warto założyć?

3. Firma w Rumunii – czy warto założyć tam biznes w 2017 r.?

4. Prowadzenie firmy w Niemczech – poradnik

5. Firma w UK – czy się opłaca założyć?

6. Czy założyć i prowadzić firmę na Słowacji

7. Czy założyć i prowadzić firmę w Czechach

Śledź na bieżąco kurs forinta

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym