Po 2004 r. Irlandia stała się domem dla wielu polskich emigrantów. Ten wyspiarski kraj obecnie wyróżnia się poziomem życia nawet na tle państw „starej unii”. Z polskiego punktu widzenia, Irlandia jest również ciekawym przykładem niegdyś zacofanego i peryferyjnego kraju rolniczego, który wszedł na ścieżkę szybkiego rozwoju. Ale czy polska firma w Irlandii ma sens?

Firma w Irlandii

Określenie „celtycki tygrys” nadane Irlandii z pewnością nie jest przesadzone.

Jak na razie, polityczne slogany sprzed 10 lat mówiące o „drugiej Irlandii”, są w Polsce tematem żartów, gdyż naszemu krajowi nie udało się powtórzyć irlandzkiego sukcesu gospodarczego z lat 90 – tych. Różnica w poziomie rozwoju gospodarczego Polski oraz Irlandii nadal pozostaje bardzo duża.

Warto zdawać sobie sprawę, że „zielona wyspa” przyciąga nie tylko polskich pracowników. Irlandia jako kraj UE, może być ciekawym celem również dla krajowych przedsiębiorców. Z myślą o takich osobach, przygotowaliśmy poradnik prezentujący najważniejsze aspekty prowadzenia irlandzkiej firmy. Wcześniej przeanalizowaliśmy warunki działalności gospodarczej na terenie Węgier, Słowacji, Czech, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii.

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym

Przez pewien czas gospodarka „zielonej wyspy” rosła nawet o 10% rocznie

Polska jest przykładem państwa z byłego bloku wschodniego, które po upadku gospodarki centralnie planowanej, najbardziej zwiększyło swój produkt krajowy brutto.

Pod tym względem, nasz kraj wyprzedza między innymi Czechy, Słowację i Węgry. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że w tym samym czasie Irlandia osiągnęła szybsze tempo wzrostu PKB. Świetnych wyników z 25 lat nie popsuł nawet początek ostatniego kryzysu gospodarczego. Wtedy irlandzka gospodarka przez krótki czas znalazła się w głębokim dołku (patrz poniższy wykres).

Poziom życia Irlandczyków najszybciej wzrastał w drugiej połowie lat 90 – tych. Wówczas gospodarka „Zielonej Wyspy” rosła nawet o 10% rocznie.

W ramach porównania warto nadmienić, że irlandzki produkt krajowy brutto na osobę z 1990 r. to 13 735 USD (wynik skorygowany o parytet siły nabywczej). Analogiczny wynik dla Polski (1990 r.) wynosił 6 175 USD.

Według danych Banku Światowego, w 2015 r. PKB per capita dla Irlandii osiągnął już 68 514 USD. Produkt krajowy brutto z 2015 r. w przeliczeniu na jednego Polaka wynosił 26 862 USD. Jak widać, w ciągu 25 lat dystans gospodarczy pomiędzy Polską oraz Irlandią nieco się powiększył…
ZWRÓĆ UWAGĘ: Przez 25 lat (1990 r. – 2015 r.), produkt krajowy brutto per capita dla Polski wzrósł około czterokrotnie. Analogiczna zmiana dla Irlandii była pięciokrotna.

Irlandzkie ubezpieczenia społeczne mniej obciążają pracodawcę niż polskie

Informacje z poniższej tabeli oprócz dużej różnicy w poziomie PKB per capita, wskazują również na różnicę dotyczącą tempa wzrostu gospodarczego. Według wstępnych danych, w 2016 r. Irlandia była najszybciej rozwijającym się krajem UE. Tempo wzrostu irlandzkiego PKB wyniosło aż 5,2%. Analogiczny wynik dla Polski (2,8%), był prawie dwa razy mniejszy.

ZWRÓĆ UWAGĘ: W 2016 r. irlandzka gospodarka rosła prawie dwa razy szybciej niż polska (Irlandia: +5,2%, Polska: +2,8%).

Co ciekawe, to Polska nadal cechuje się niższą stopą bezrobocia rejestrowanego (5,4% w styczniu 2017 r.). Różnica w stosunku do Irlandii (wynik: 6,7%) pozostaje jednak niewielka.

Znacznie większe zróżnicowanie dotyczy jednak średniego poziomu kosztów pracy. W 2015 r. przeciętny polski pracodawca (według danych Eurostatu), zapłacił 8,6 euro za godzinę pracy (po uwzględnieniu pensji, składek ZUS oraz innych kosztów). Porównywalny wynik z 2015 r., jaki płaci firma w Irlandii wynosił aż 30 euro. Trzeba jednak odnotować, że Irlandia cechuje się mniejszym udziałem składek formalnie płaconych przez pracodawcę w pensji brutto pracownika etatowego (8,5% lub 10,75% w 2016 r.). W Polsce ten wkład pracodawcy wynosi średnio 16,26% (2016 r.).

ZWRÓĆ UWAGĘ: W Irlandii średnie koszty godziny pracy są ponad trzy razy wyższe. Pracodawcy opłacają jednak nieco mniejsze składki za pracownika (w relacji do pensji brutto).

 

Irlandzka kwota wolna od podatku PIT jest znacznie wyższa niż 1650 euro

Powyższa tabela zawiera również podstawowe informacje na temat stawek opodatkowania dochodu osób fizycznych, które obecnie obowiązują w Irlandii.

Nietrudno zauważyć, że stawki podatkowe PIT dla pracowników i samozatrudnionych (20%/40%), są wyższe od polskich odpowiedników. Podane stawki nie uwzględniają dodatkowego obciążenia z tytułu tzw. Uniwersal Social Charge. Podatek PIT w Irlandii jest dość skomplikowany, więc zasługuje na szersze omówienie.

Skomplikowany PIT w Irlandii

Dwie stawki wynoszące odpowiednio 20% oraz 40% są podstawowym elementem irlandzkiego podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).

Stawka 20% jest podstawowa, podczas gdy składkę 40% obciążającą najzamożniejsze osoby, stosuje się dla nadwyżki ponad określone kwoty.

Skala podatkowa dla poszczególnych kategorii podatników zależy od ich stanu cywilnego. Irlandzkie przedziały podatkowe w 2017 r. wynoszą:

• single nieposiadający dzieci na utrzymaniu – stawka 20% dla dochodu do 33 800 euro rocznie, dla nadwyżki stawka 40%
• samotni rodzice – stawka 20% dla dochodu do 37 800 euro rocznie, dla nadwyżki stawka 40%
• małżonkowie lub partnerzy cywilni – stawka 20% dla dochodu do 42 800 euro, dla nadwyżki stawka 40%
• dochody kapitałowe: 33% niezależnie do dochodu

Warto dodać, że w sytuacji gdy obydwoje małżonków posiada źródła dochodu, przy wspólnym opodatkowaniu stawka 20% dotyczy kwoty do 67 600 euro. Nadwyżka jest opodatkowana stawką 40%.

ZWRÓĆ UWAGĘ: W Irlandii przedziały podatku dochodowego zależą od sytuacji rodzinnej podatnika. Samotni rodzice oraz małżonkowie/partnerzy są objęci stawką podstawową (20%) do wyższej kwoty dochodu.

USC

Obciążenia podatkowe Irlandczyków powiększa dodatkowa danina na rzecz państwa, czyli Uniwersal Social Charge (USC). Wspomniana danina ma na celu finansowanie m.in. opieki zdrowotnej podatników oraz części wydatków socjalnych państwa. W 2017 r. skala USC przedstawia się następująco:

• dochód od 12 012,00 euro rocznie – stawka 0,50% podstawy (dochodu przed odliczeniem składek społecznych)
• dochód od 12 012,01 euro do 18 772,00 euro – stawka 2,50% podstawy
• dochód od 18 772,01 euro do 70 044,00 euro – stawka 5,00% podstawy
• dochód powyżej 70 044,00 euro – stawka 8% podstawy
• dodatkowa zwyżka 3% obowiązuje przedsiębiorców, którzy posiadają dochód powyżej 100 000 euro/rok

Warto zwrócić uwagę, że podatku Uniwersal Social Charge nie muszą płacić osoby, których łączny dochód ze wszystkich źródeł, nie przekroczył 13 000 euro rocznie. Korzystną zmianą dla podatników w 2017 r. było obniżenie stawek USC dotyczących niskich dochodów.

ZWRÓĆ UWAGĘ: W Irlandii dodatkowych obciążeń z tytułu Uniwersal Social Charge nie ponoszą najbiedniejsi obywatele, a zamożni przedsiębiorcy muszą się liczyć z podwyżką tej daniny.

Kwota wolna od podatku w Irlandii

Na uwagę zasługuje również kwestia irlandzkiej kwoty wolnej od podatku, gdyż ten temat jest źródłem nieporozumień.

Polskie media czasem błędnie informują, że podstawowa kwota wolna od podatku w Irlandii wynosi 1650 euro rocznie. Podana stawka nie jest jednak kwotą dochodu wolną od podatku w polskim rozumieniu tego słowa, lecz kwotą pomniejszającą podatek (ulgą podatkową). Tak więc najniższa „kwota wolna” dla Irlandczyków wynosi 1650 euro/20% = 8250 euro rocznie.

Pracownicy etatowi, samotni rodzice, małżonkowie oraz partnerzy cywilni mogą liczyć na podniesienie ulgi podatkowej o 1650 euro.

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym

Firma w Irlandii – kwota wolna

W przypadku osób samozatrudnionych, dodatkowa suma dodawana do podstawowej stawki kredytu podatkowego (1650 euro), wynosi obecnie 950 euro (wzrost z 550 euro w 2017 r.).

Trzeba pamiętać, że kwota wolna od podatku nie zwalnia z ewentualnej konieczności płacenia Uniwersal Social Charge.

Przykładowe stawki „kwoty wolnej” w Irlandii wynoszą (2017 r.):

• singiel pracujący na etacie – 16 500 euro
• singiel będący przedsiębiorcą – 13 000 euro
• samotny rodzic pracujący na etacie – 24 750 euro
• małżonkowie (jedna osoba pracująca) – 24 750 euro
• małżonkowie (dwie osoby pracujące) – 33 800 euro

Oprócz wysokiej „kwoty wolnej”/kredytu podatkowego, irlandzcy podatnicy mogą korzystać z ulg dotyczących np. kosztów zleconej opieki nad dzieckiem, renowacji mieszkania, wydatków medycznych, zakupu pierwszego lokum albo wynajmu mieszkania/domu.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandzki fiskus podaje kwotę kredytu podatkowego (podstawowa stawka: 1650 euro/rok), czyli kwotę pomniejszającą podatek. W Polsce taka kwota odejmowana od podatku, dla większości osób wynosi tylko 556,02 zł rocznie.

Podatek CIT dla firm w Irlandii

Kolejną ciekawą kwestią jest zróżnicowanie irlandzkich stawek podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Te stawki w 2017 r. wynoszą:

• 12,50% w odniesieniu do podstawowej działalności spółki
• 25,00% w przypadku dochodów z pozostałej działalności spółki (np. z operacji finansowych)
• 6,25% w odniesieniu do dochodów z działalności badawczo – rozwojowej realizowanej na terenie Irlandii

Jak widać, irlandzki system podatkowy ma zachęcać zagraniczne spółki do inwestowania i prowadzenia działalności badawczo – rozwojowej.

Nowoutworzone spółki przez 3 lata nie zapłacą podatku CIT wynoszącego do 40 000 euro/rok.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandia oferuje spółkom m.in. niskie stawki podatku CIT (6,25%, 12,50%) oraz zwolnienie podatkowe dla nowych podmiotów.

VAT w Irlandii

Z punktu widzenia polskich przedsiębiorców, ciekawie przedstawia się też konstrukcja irlandzkiego podatku VAT (patrz powyższa tabela).

Obecnie na „Zielonej Wyspie” obowiązują cztery niezerowe stawki podatkowe (4,8%/9,0%/13,5%/23,0%), a stawka podstawowa jest taka sama, jak w naszym kraju (23,0%).

Najniższa stawka (4,8%) dotyczy tylko handlu zwierzętami gospodarskimi i płodami rolnymi. Tak więc praktyczne znaczenie dla większości konsumentów i przedsiębiorców mają stawki 9,0%, 13,5% oraz 23,0%. Zerowa stawka VAT-u w Irlandii dotyczy m.in. książek, niektórych lekarstw oraz ubrań dla dzieci.

Warto również wspomnieć o limicie zwolnienia podmiotowego z irlandzkiego VAT-u, który obecnie wynosi 75 000 euro (dla sprzedaży dóbr) oraz 37 500 euro (w przypadku sprzedaży usług). W Polsce podatku VAT nie muszą rozliczać przedsiębiorcy osiągający roczny przychód do 200 000 zł (wzrost ze 150 000 zł w 2017 r.).

ZWRÓĆ UWAGĘ: W Irlandii oddzielne limity zwolnienia podmiotowego z VAT-u dotyczą sprzedaży dóbr oraz usług (odpowiednio: 75 000 euro/rok i 37 500 euro/rok).

Irlandzki przedsiębiorca oraz pracownik płaci tylko jedną składkę społeczną

Tak jak już wspomniano, zaliczka podatkowa z tytułu Uniwersal Social Charge finansuje część wydatków społecznych i publiczny system opieki zdrowotnej w Irlandii. To nie oznacza jednak, że pracownicy, pracodawcy i osoby samozatrudnione muszą ponosić tylko koszty związane z podatkiem dochodowym oraz USC.

W Irlandii istnieje również obowiązek płatności w ramach systemu ubezpieczeń społecznych Pay Related Social Insurance – PRSI. Na szczęście składki PRSI nie są wysokie, a system ich poboru nie nastręcza trudności ze względu na zastosowanie tylko jednej składki dla pracownika oraz pracodawcy.

Pracownik zarabiający przynajmniej 352 euro tygodniowo, za pośrednictwem pracodawcy wpłaca do PRSI 4% swojego wynagrodzenia. Osoby nieprzekraczające wspomnianego limitu zarobków (352 euro/tydzień), nie zostają objęte obowiązkiem płacenia składek pracowniczych na PRSI.

Warto zwrócić uwagę, że nie istnieje górny limit podstawy dla składek PRSI formalnie finansowanych przez pracownika. Nie jest to korzystne rozwiązanie dla osób osiągających wysokie dochody.

Jeżeli chodzi o formalny wkład pracodawcy w ramach PRSI, to wynosi on 10,75% lub 8,50% pensji brutto. W przypadku pracowników zarabiających mniej niż 376 euro tygodniowo, zastosowanie znajduje niższa stawka (8,50%). Warto zwrócić uwagę, że podobnie jak w przypadku składek pracownika, nie jest stosowany maksymalny limit podstawy.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandzkie składki społeczne w ramach systemu PRSI są stosunkowo niskie oraz nieskomplikowane. Zarówno pracodawca, jak i pracownik musi płacić tylko jedną składkę.

Jednoosobowa firma w Irlandii

W przypadku osób samozatrudnionych, obowiązują podobne zasady płacenia składki na PRSI, jak dla pracowników. To znaczy, że wspomniana stawka wynosi 4% podstawy i nie posiada górnego limitu. Przedsiębiorca w ramach PRSI musi zapłacić przynajmniej 500 euro rocznie.

Co ważne, osoba samozatrudniona dodatkowo nie opłaca składek, które w przypadku „etatowca” powinien finansować pracodawca.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Przedsiębiorca z Irlandii w ramach systemu PRSI ponosi takie same koszty, jak pracownik etatowy (tzn. opłaca składkę na poziomie 4% podstawy – swojego dochodu).

Irlandzka służba zdrowia

Warto sprawdzić, na jaki poziom opieki zdrowotnej w zamian za opłacanie składek mogą liczyć osoby prowadzące działalność gospodarczą albo pracujące w Irlandii.

Trudno ukryć, że irlandzka służba zdrowia nawet po ostatnim kryzysie fiskalnym i gospodarczym funkcjonuje lepiej, niż jej odpowiednik z Polski.

W rankingu jakości opieki medycznej Euro Health Consumer Index, Irlandia została sklasyfikowana na 21 miejscu wśród 35 analizowanych państw. Polska niestety zajęła 34 pozycję, wyprzedzając tylko Czarnogórę. Ogólnie rzecz biorąc, jakość opieki medycznej w Irlandii jest dość niska w relacji do ogólnego poziomu życia.

Trzeba również pamiętać, że osoby nieposiadające publicznej karty medycznej (przewidzianej dla mniej zamożnych pacjentów), będą zmuszone do ponoszenia opłat za niektóre zabiegi oraz świadczenia (np. wizyty u lekarza pierwszego kontaktu).

ZWRÓĆ UWAGĘ: Na wskutek cięć budżetowych i złej organizacji, irlandzka służba zdrowia działa dość słabo, jak na kraj o takim poziomie rozwoju gospodarczego. Warto również pamiętać, że w przypadku niektórych usług i zabiegów, nawet ubezpieczony pacjent będzie musiał wnieść opłatę.

Emerytury

Lepiej prezentuje się irlandzki system emerytalny.

Zgodnie z prognozami Komisji Europejskiej, stosunek pierwszej publicznej emerytury do ostatniej pensji brutto Irlandczyka (stopa zastąpienia brutto) spadnie z 31,2% (2013 r.) do 29,1% (2050 r.).

Niski poziom stopy zastąpienia w przypadku państwowych świadczeń nie stanowi problemu ze względu na kapitał samodzielnie gromadzony przez przyszłych emerytów z Irlandii.

W Polsce zabezpieczenie emerytalne będzie stanowiło problem, gdyż nasi rodacy mało oszczędzają na przyszłą emeryturę, a stopa zastąpienia brutto według prognoz Komisji Europejskiej ma spaść z 53,0% (2013 r.) do 31,2% (2050 r.). Warto dodać, że te szacunki nie uwzględniają jeszcze obniżenia wieku emerytalnego w Polsce (od października 2017 r.).

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandzki system zabezpieczenia emerytalnego mocno bazuje na samodzielnym gromadzeniu oszczędności (podobnie jak jego brytyjski odpowiednik).

System podatkowy z „Zielonej Wyspy” nadal może być wzorem dla Polski

Dobry klimat do prowadzenia biznesu to jedna z przyczyn gospodarczego sukcesu Irlandii (podobnie jak np. powszechna znajomość języka angielskiego).

Irlandzki rząd w odpowiednim czasie zreformował system podatkowy, który dzięki zmianom stał się przyjazny dla biznesu.

Świadczą o tym m.in. wyniki rankingu Paying Taxes 2017 przygotowywanego przez firmę audytorską PwC. Eksperci tej korporacji obliczyli, że przeciętny irlandzki przedsiębiorca potrzebuje tylko 82 godziny rocznie na spełnienie wymagań formalnych fiskusa.

Lepszy wynik wśród krajów UE oraz EFTA odnotowano tylko dla Szwajcarii (63 godziny), Luksemburga (55 godzin) oraz San Marino (52 godziny). Dla porównania, przeciętny wynik dla krajów EU/EFTA wyniósł 164 godziny. Najgorzej oceniono Polskę (271 godzin), Węgry (277 godzin) oraz Bułgarię (453 godziny).

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandia posiada jeden z najlepszych systemów podatkowych dla firm w UE. Jego charakterystyczną cechą jest prostota oraz informatyzacja. 

Wyniki kolejnego prestiżowego rankingu (Doing Business 2017) potwierdzają, że irlandzki system podatkowy jest bardzo dobry. W kategorii dotyczącej płacenia podatków, „Zielona Wyspa” zajęła 5 miejsce na 190 analizowanych krajów. Polska została sklasyfikowana na 47 pozycji (patrz poniższa tabela).

W ogólnym rozrachunku, Irlandia zajęła 18 miejsce (na 190) po uwzględnieniu wszystkich ważnych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej. W najnowszej edycji rankingu, Bank Światowy sklasyfikował Polskę sześć miejsc niżej (patrz poniższa tabela). Rankingowa przewaga Irlandii nad naszym krajem wynika m.in. z ocen dotyczących systemu podatkowego, łatwości otwierania firmy i ochrony mniejszościowych udziałowców. Wyspiarskie państwo musi natomiast popracować nad rozwiązaniami dotyczącymi np. formalności eksportowych, rejestrowania nieruchomości i sądownego egzekwowania umów.

ZWRÓĆ UWAGĘ: W prestiżowym rankingu Doing Business 2017, Bank Światowy sklasyfikował Polskę (24 miejsce) nieco niżej od Irlandii (18 miejsce na 190 państw). Oprócz irlandzkiego systemu podatkowego, znacznie lepiej oceniono m.in. łatwość otwierania firmy.

Firma w Irlandii – zakładanie biznesu

Informacje z Irlandii potwierdzają, że tamtejsza procedura rejestracyjna rzeczywiście jest przyjazna dla przedsiębiorców i mocno zinformatyzowana.

Osoby rozpoczynające prowadzenie firmy na „Zielonej Wyspie”, mają do wyboru m.in. następujące warianty:

• jednoosobowy przedsiębiorca (ang. sole trader)
• spółka jawna (ang. partnership)
• spółka komandytowa (ang. limited partnership)
• prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. private company limited by shares – LTD)
• spółka akcyjna (ang. public limited company – PLC)

Jednoosobowa firma w Irlandii

Rejestracja działalności gospodarczej przez jednoosobowego przedsiębiorcę jest bezpłatna i nie wymaga wychodzenia z domu, bo wszystkie formalności można załatwić przez Internet w systemie ROS (Revenue On-Line Service). Wspomniany system służy później do załatwiania wielu spraw podatkowych przez Internet.

Spółki

Rejestracja online jest możliwa również w przypadku spółek (na stronie urzędu Companies Registration Office – CRO).

Firma w Irlandii musi jednak za to trochę zapłacić – takie nowoczesne rozwiązanie wiąże się z kosztem 50 euro, a tradycyjna „papierowa” rejestracja w CRO kosztuje 100 euro. Do kosztów związanych z założeniem spółki, oczywiście trzeba doliczyć np. wynagrodzenie dla prawnika przygotowującego statut. Rejestracji spółki do celów podatkowych, dokonuje się we wspomnianym już systemie ROS.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Za rejestrację irlandzkiej spółki przez Internet, trzeba zapłacić 50 euro. Internetowa rejestracja samozatrudnienia jest bezpłatna. 

Osoby zainteresowane założeniem irlandzkiej spółki kapitałowej, powinny pamiętać o konieczności wniesienia kapitału. Na szczęście te kapitałowe wymogi dotyczą tylko spółek akcyjnych (minimalny kapitał: 25 000 euro). Założyciele innych spółek kapitałowych (np. LTD), muszą wpłacić co najmniej 1 euro.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Irlandzką prywatną spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (LTD), można otworzyć posiadając tylko 1 euro kapitału własnego.

O innych wymogach związanych z działalnością gospodarczą (np. dotyczących obowiązkowych ubezpieczeń i dodatkowych pozwoleń), mogą poinformować organizacje pomagające przedsiębiorcom (m.in. County and City Enterprise Boards). Irlandia posiada dobry system merytorycznego wsparcia przedsiębiorców i promowania startupów.

Sprawdź pozostałe nasze artykuły z cyklu Firma w….:

1. Czy warto założyć firmę w Norwegii?

2. Firma w Rumunii – czy warto założyć tam biznes w 2017 r.?

3. Firma na Węgrzech – jak założyć i prowadzić

4. Prowadzenie firmy w Niemczech – poradnik

5. Firma w UK – czy się opłaca założyć?

6. Czy założyć i prowadzić firmę na Słowacji

7. Czy założyć i prowadzić firmę w Czechach

 

Śledź na bieżąco kurs Euro

Zobacz nasz specjalny serwis poświęcony międzynarodowym transferom walutowym